Na istočnoj obali rijeke Dnjestar, u uskom pojasu zemlje koji se formalno nalazi unutar granica Moldavije, smjestila se Transnistrijska Moldavska Republika. Ono što Transnistriju čini jedinstvenom i fascinantnom jeste njen status: ona funkcioniše kao de facto nezavisna država, sa sopstvenom vladom, vojskom, policijom, poštanskim sistemom i valutom, ali je istovremeno nije priznala gotovo nijedna države članice Ujedinjenih nacija.

Nastanak zamrznutog sukoba

Njen neobičan status proizašao je iz sukoba ranih 1990-ih, kada su se etnički Rusi i Ukrajinci, koji čine većinu stanovništva u ovom regionu, pobunili protiv moldavske vlade koja je težila bližim vezama sa Rumunijom i uklanjanju ruskog jezika iz službene upotrebe. Kratak, ali krvav rat 1992. godine, uz podršku ruske vojske, rezultirao je faktičkom nezavisnošću Transnistrije. Od tada je to klasičan primjer takozvanog zamrznutog sukoba, gdje oružani sukobi prestaju, ali političko rješenje ostaje nedostižno.

Sovjetska nostalgija i identitet

Posjeta Transnistriji često se opisuje kao putovanje kroz vrijeme. Njena prijestolnica Tiraspol obiluje simbolima iz sovjetske ere: kipovi Lenjina, srp i čekić na državnoj zastavi (jedina zastava na svijetu koja još zvanično sadrži te simbole), te nazivi ulica koji podsjećaju na komunističke ideale. Ova snažna nostalgija za SSSR-om igra ključnu ulogu u identitetu Transnistrije, razlikujući je od ostatka Moldavije.

Geopolitička igra

Prisustvo ruskih mirovnih snaga i politička podrška iz Moskve čine Transnistriju važnim igračem u geopolitičkim odnosima između Rusije i Zapada u istočnoj Evropi. Njen status služi kao poluga utjecaja u širem regionalnom kontekstu, čineći je objektom diplomatskih natezanja i raznih pregovora o konačnom statusu.

Transnistrija je stoga mnogo više od samo “odmetnute republike”, ona je živi eksperiment u geopolitici, kulturološki fenomen i podsjetnik na složene identitetske i istorijske podjele koje i dalje oblikuju istočnu Evropu.